YARENLER SIRA GECESİ: Orta asya türk kökenli bir folklor geleneğimiz olan YARENLİK,değişik adlarla yurt içinde ve yurt dışında yaşayan bir halk kültürü geleneğidir. Bu geleneğin mensubu olan gençler,birbirlerine “YAREN”diye hitap ederler.Töre ve törenlerin mevsimi içinde – sıra ile,hergün bir yarenin evinde – sazlı-sözlü olarak oturup eğlendiklerinden dolayı da,Akşehirde bunlara “SIRA YARENLERİ” denir. Sıra yarenlerinin kıdemli ve rütneli olan yönetim kadrosu;Yiğitbaşı,Kağyabeyi,Yarenağası,Bölükbaşı veÇavuştan meydana gelir.Diğer rütbesiz ve kıdemsiz olanlarada,sadece Yaren denir. Yarenlik geleneği,belli sanat ve mesleğe mensup ahlaklı,dürüst,cömert,misafirperver,sır saklamasını bilen ve askerlik hizmetini yapmış,eşdeğer yaşgurupları arasında devam eden bir esnaf teşkilatıdır. Bu kuruluşların mensupları,genelde tek sayılardan ibaret olarak toplanır ve V harfi oturuş düzeninde biraraya gelirler.17 li 19 lu 21 li guruplar bir araya geldiği zaman,yarenler arasından bir birine,çeşitli hizmetlerin yerine getirilmesi için çavuşluk görevi iljk toplantıda verilir. Geriye eşit sayıda guruplar kalır.Bunlarda dört büyük yönetici (Yiğitbaşı,Kahyabeyi,Yarenağası,Bölükbaşı) ile diğer rütbesiz olan yarenler V oturuş düzeninde,isiplin içerisinde karşı karşıya oturur,eğlenirler. Ahiliğinde etkisi altında kalmış olan sıra yarenleri,Akşehir de biribirine yakın yaş gurupları arasında toplantı ve eğlencelerine sonbaharda başlarlar,ilkbaharda hıdırelleze kadar geceleri bir araya gelirler. Bu sazlı sözlü sohbet ve eğlenceler,genellikle şehir merkezinde ahşap yapılı cumbalı evlerin “hanay” denilen uzun sıra evi salonlarında;kasaba ve köylerde ise “oda” denilen bağımsız doğal mekanlarda yapılır Sıara yarenlerinin soğbetlerine sigara ve alkollü içki kullananların,hanımların gelmesi yasaktır.eti yenilmeyen derisi giyilmeyen hayvanların adının “sözüm yabana” denmeden söylenmesi yaren kanunlarına göre suçtur. Sohbet ve eğlencelerin sonunda yiğit başının yönetiminde toplanan “Yaren Mahkemesinde” çavuş,bu suçları tören esnasında işleyenleri birer bire okur ve yargılama başlar Yaren Mahkeme karaları kesin olup sonçlarına itiraz edilmez.Yaren Mahkemesinde suçlulara verilen cezalar,genelde maddi,bedeni ve nak ti olarak belirlenmektedir. mahkemesinde kesilen nakdi cezalardan toplanıp biriken paralar,eğlence sezonunun bitiminde hep birlikte yenilir. Akşehir sıra yarenlerinin eğlencelerinde saz heyetinde davul,zurna,kaval,kılarnet,bağlama,zilli maşa ve darbuka gibi müzik alet lerinden bir kaçı bulundurulur.Bu saz heyetini yarenler bazen kendi aralarından çıkardıkları gibi,bazende dışarıdan para ile tutabilirler Sıra yarenlerinin eğlenceleri Yiğitbaşının “okşama” denilen şu değişi yüksek sesle ve belli bir ezgi ile söylemesi ile başlar.
O K Ş A M A
Samur kürküm beden yar yar, At oynatıp giden yar yar, Gizli sardım el duydu, Daha korkun neden yar, Yar yar,yar adamı öldürmezde, Yaradan öldürür efendim Eğil selvi kavak eğil, Dalın sürünsün,dalın sürünsün, Ağabey aman aman! Al yeşil yaprağı dostlar,suda çürüsün Herkes sevdiğini dostlar,alsın yürüsün Sarsın yürüsün, Ağabey aman aman Bahçeye gel,gel bahçeye,geleydi bari…
