G E L E N E K S E L   G İ Y S İ L E R İ M İ Z

ERKEK    GİYSİSİ

Erkekler üstlerine,Salta-Cepken,Kazake giyerler.Saltanın önü ve arkas sim, ipek kaytanla motif işlenir. Salta; çuha, şayak, çülaki, kadife gibi kumaşlardan yapılır.Saltanın içine Göynek (Mintan) giyilir. Göyneğin yakası sıfır olup içi astarlıdır.Top alaca ve ipekli alaca kumaşlardan yapılır. Boyuna Parlak İsmaliye kumaşından Boyun poşusu bağlanır.
Alta ise Don (Depme), Potur (Ağlı don) giyilir. Boyu dizkapağından az aşağıda olur. Bacak kısmı dar, az ağlı, Bel kısmı sıkmalı uçkurludur. bel kuşağını üçgen şekline getirip takarlar Kuşağın; İsmaliye, Horasan, Bademli ve fermayiş türleri vardır. Erkekler kendinden motifli dize kadar uzun yün çorap, ayağa ise yemeni, kundura, ve kaloş giyerler. Özel günlerde gümüş ve altın köstek takarlar.

 

ERKEK DIŞ GİYİMLERİ

Erkek dış giyimi, işlik, şalvar, cepkenlerdir.

İşlikler; Sarı, kırmızı, siyah, yeşil çizgili kutnu veya siyah, kahverengi pamuklu kumaştan yapılan bir tür üst giyimdir. Kesim ve dikim teknikleri, astarlamaları kadın işliği ile aynı olup boyutları ve kapama yönü farklıdır. Başka bir farkı da sağ önde bele yakın aplike cebinin olmasıdır.

Şalvar; incelenen örneklerde erkek şalvarlarının kadın şalvarlarından oldukça farklı olduğu görülmektedir. Bir tür pantolon olan şalvar, yünlü veya keten kumaştan çalışılmış, ağı oldukça geniş ve yüksek, beli uçkurlu, paçaları dar olup yan dikişlerde, belden biraz aşağıda dikişten açılan cepler bulunmaktadır. Ağa genişlik vermek için belde dar, ağda daha geniş olan peşler yerleştirilmiştir. Astarsızdır. Kullanılacak yere göre düz, sade veya işlemelidir.

Cepken; Gömlek entari gibi giyimlerin üzerine giyilen, boyu beden ile bel arasında değişebilen, çuha, bez, atlas kadife kumaşlardan dikilen, üzeri işlemeli ve kapamasız olan, kadın ve erkek tarafından kullanılan bir üst giyim eşyasıdır.
Çoğu cepkenler kadife ve yün çuha kumaştan dikilmiş olup düz beden ve düz kol kesimlidir. Kol altına rahat hareketi sağlamak amacıyla üçgen kuş parçaları yerleştirilmiştir. O yaka kesimli olup oyuntuya çeşitli genişlikte dik yaka çalışılarak üzerine işleme yapılmıştır. Cepkenlerin tüm parçaları makine dikişi ile dikilerek Amerikan veya renkli, pamuklu astarlık bezler ile astarlanmıştır.
Cepkenlerin süslenmesinde ince metal kordonlar, ince, renkli şeritler, pul, tırtıl kullanılır. Motiflerin şekline göre kordonlar kordon tutturma iğnesi tekniği ile tutturularak süslemeleri yapıır. Bir örneği de kolsuz ve önü dilimli ve zengin süslemelidir. Süsleme motifleri konusu bitkisel, geometrik, nesnelidir.

KADIN   GİYSİSİ

Yörede zengin kadınlar Fes, giyerler. Feslerde altın (benez) bulunur. Benezlerin üst tarafına dolak dolanır. Oyalı yazma, grep, pullu İpek yaşmak fesin üstüne örtülür.Normal günlerde Tülbent ve oyalı yazma örterler. Bol dökümlü,bele sokulan don(şalvar) ve uzun, yakası dört köşe, kolları bol ve ilkli enteri (Don-Enteri)adı verilen kıyafeti giyerler. Don enteri 7m.kumaştan olur 2m.si Enteri 5m.si ise bol ağlı Don içindir. Kadın giysileri; Şali, Kıron, Demor, Güllü Enver Seten, Allı Güllü Basma, Çallı Yünlü, Dağdeviren, Meydaniye, Kutni, Şip, Kadife gibi kumaşlardan yapılır. Kadınlar, ayaklarına beyaz üstüne motif İşlemeli yün çorap ve Kaloş, kundura,basık ve yemeni (zenne) giyerler. Kadınlar bellerine,telkari ve fişekli gümüş kemer, boyunlarına ise beşibirlik adı verilen altın takarlar.

 

Başa giyilenler:

Fes; Başa giyilen giyim parçalarına bakıldığında fes ve yazmalar görülmektedir. Fes, bordo veya siyah fötr kumaştan yapılan bir başlık çeşididir. Fesin önü deve boncuğu, mavi nazar boncuğu, çeşitli renkli boncuklar ile arkası ise; renkli bir kumaş banttan sarkıtılan uçları metal pullu, cıngıllı denilen zincirlerle ve kırmızı, mavi, beyaz boncuklarla süslenmiştir.

Başa Bağlananlar:

Yazma; Özel günlerde, kına gecesi, düğünlerde uçları püsküllü ipek, günlük giyimlerde pamuklu renkli desenli, kenarları oyalı yazmalar örtülmüştür.

Kadın dış giyimleri; işlik, şalvar, üç etek entari şip.
Erkek dış giyimleri; işlik, şalvar, cepken.

Bele bağlananlar:

Kadın bel kuşakları, tokalı kemer, önlük.
Erkek bel kuşakları, şal kuşak, ipek kuşak.

Ayağa giyilenler; Desenli yün çorap ile yün çarıktır. Eğrilmiş yünden örülen çoraplara desenler işlenir. Sokağa çıkarken ayağa siyah kıl ve yünden yapılan çarıklar giyilir.

Kadın bel kuşakları; Şalvar ile üç etek entarilerinin üzerine altın ve gümüşten yapılan, tokası oldukça abartılı süslü kemerler kullanılır.
Ayrıca günlük giydikleri giyimlerin bellerine üçgen kuşak bağlanır. Kuşak kumaşının üst üste gelen kenarların bir tarafı dikilerek üçgen halde iki ucu bele bağlandıktan sonra bu önlük torba şeklinde kullanılır.

Erkek bel kuşakları; Şal kuşak denilen, mor, bordo, lacivert, siyah şal desenleri olan, biraz kalın kumaştan yapılan kuşaktır. Erkekler bu kuşakları işlik ve şalvarın üzerine, bellerine oldukça geniş sararak kullanmışlardır.

İpek kuşak ise; damadın düğünde beline sararak kullandığı, düğünden sonra damatlık hevesi geçinceye kadar boynuna doladığı yeşil, sarı, kırmızı çizgili ipek bir kuşaktır. Kuşağın ucuna agraf dikilir. Bele dolandıktan sonra bel genişliğinde birite tutturulur.

ÖZEL AMAÇLI GİYSİLER

Bu grubu bindallılar, salta ve kaftanlar oluşturmaktadır.

Bindallı da bordo kadife kumaş, Amerikan astar, sarı sim kordon, sarı tırtıl kullanılmıştır. (O)yaka oyuntusu, 0.5 cm biye ile temizlenmiş olup ön yırtmacı üç adet çıt çıt ile kapanmaktadır. Boyu yere kadardır. Arka etek kesimi ön etek kesiminden daha uzun ve ovaldir. Düz beden, düz kol kesimlidir. Yan dikişlere eteğe bolluk vermek amacı ile üçgen peşler yerleştirilmiştir. Etek ucuna tersinden 5 cm genişliğinde kalın bir parça çırpma dikişi ile tutturulmuştur. Bindallının süslemesi dival tekniği yani sim sarmadır. Giysinin her yeri işlemelidir.

Salta; Bir çeşit cepken demektir. Bele oturan, boyu diz altında önü açık bir ceket görünümündedir. Kadife kumaştan dikilir, kumaşla astarlanmıp, sim kordon ile süslenir. Önden açık arkası kapalıdır. Ön etek köşeleri sim kordonlarla süslenir.

Kaftanlar: Boyu ve kolu uzun, bol kesimli çeşitli tekniklerle süslenen üst giysileridir. İpek olup renkli ve altın rengi ipliklerle, yaka etrafı, kol, etek, yırtmaçları nakışlarla süslenir.

Feslerde siyah çuha kumaş, süslemelerinde çeşitli boncuklar, metal cıngıllar kullanılır. Bunların üzerine ipek veya pamuklu yazmaların örtülür.
Göyneklerde ve geceliklerde kıvratma kumaş kullanılır. O yaka kesimli, önü yırtmaçlı, düz kol ve düz beden kesimli ve boyu diz altındadır.
İşlik, şalvar takımlar Entari denilen sarı brokar takım, kadife takım, Şip denilen tafta veya parlak kumaştan yapılan takımlardır, Şal örneği takım, ipek takım, bordo- krem çizgili kutnu takım. Kesim teknikleri hepsinde düz kol, düz beden, uzun kol, kol altı kuşlu, kruvaze kapama, birit ilik-düğme ile kapamadır.
Kadın şalvarlarının tümünün düz, dikdörtgen görünümlü, uçkurluk, geniş ve düz ağ kesimli aynı zamanda astarlıdır. Erkek şalvarlarında ise dar paça, geniş ağ, yanlarda dikişten açılan cepler vardır.